Πέμπτη 30 Απριλίου 2009

Πρωτομαγιά 1976

Ζωντάνεψα τους τοίχους,
φωνή τους έδωσα
πιο φιλικοί να γίνουν συντροφιά.
Κι οι δεσμοφύλακες ζητούσαν να μάθουν,
πού βρήκα τη μπογιά.
Οι τοίχοι του κελιού
το μυστικό το κράτησαν.
Κι οι μισθοφόροι ψάξανε παντού
όμως μπογιά δεν βρήκαν.
Γιατί στιγμή δεν σκέφτηκαν
στις φλέβες μου να ψάξουν.



Αλέκος Παναγούλης
Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου Φλεβάρης 1972

Κυριακή 26 Απριλίου 2009

On the road!


Ο αγαπημένος μου τρόπος ταξιδιού είναι να μπαίνω σ' ένα αυτοκίνητο κι όπου με βγάλει η άκρη. Αυτή η ελευθερία του να σταματάς όπου σ' αρέσει χωρίς πρόγραμμα, κρατήσεις, άγχος για καθυστερημένες αφίξεις, με ξεκουράζει απίστευτα. Ετσι, φτάνοντας στο Παρίσι νοικιάσαμε ένα αυτοκίνητο και με βορειοδυτική κατεύθυνση, αφού περάσαμε απ΄τη Rennes (όπου για πρώτη φορά είδα να βρέχει με καθαρό ουρανό χωρίς ούτε ένα συννεφο) φτάσαμε στο Saint Malo.Το ψιλόβροχο δεν έλεγε ούτε να σταματήσει ούτε να εξελιχθεί σε μιά αξιοπρεπή βροχή. Το St.Malo είναι μιά μεσαιωνική πόλη-λιμάνι και ανήκει στη Βρετάνη.Οπως και σ΄όλη την ακτογραμμή της Β.Γαλλίας η Πανσέληνος και το καινούργιο φεγγάρι φέρνουν τις μεγάλες παλίρροιες. Η πόλη είναι χτισμένη μέσα σε τείχη (intra-muros).Για τους Γάλλους το Σαν Μαλό είναι ταυτισμένο με θαλασσοπόρους και εκστρατείες.Από δώ ξεκίνησε ο Cartier για ν'ανακαλύψει τον Καναδά, ο Sucouf για να επιτεθεί στα Αγγλικά πλοία κι ο Charcot για ν΄ανακαλύψει την Ανταρκτική (αυτός με τη πίπα που παλιά ήταν κάδρο σ΄όλα τα σπίτια).Τόπος γέννησης του Chateaubriand (οχι του "για δύο" όπως άκουσα στο μουσείο)συγγραφέα του Memoirs d'Outre-Tomb.Πανέμορφα δρομάκια γεμάτα με όλων των ειδών μαγαζιά, κρεπερί που είναι η σπεσιαλιτέ της περιοχής και γλάρους. Οι γλάροι δεν φοβούνται καθόλου τους ανθρώπους κάι τρώνε ακόμα κι απ΄τα χέρια τους.Μιά βόλτα γύρω απ΄τα τείχη με τη θέα της θάλασσας, τον φάρο και τα πολλά καϊκια και μετά στο μουσείο της ιστορίας της πόλης. Συνεχίζοντας ανατολικά κι ενω ο καιρός αποφάσισε να σταθεροποιηθεί στο φθινόπωρο, φτάνουμε σ΄ένα ψαροχώρι τη Cancale, γνωστό για τα στρείδια και τα θαλασσινά του.. Εκτός απ'τα ταβερνάκια σ'όλο το λιμάνι ο κόσμος αγοράζει στρείδια στο χέρι,τα ανοίγει και τα τρώει στη παραλία ή στα παγκάκια του δρόμου. Η φαντασία των ντόπιων στη παρουσίαση και στις συνταγές με οστρακοειδή είναι απίστευτη. Το ότι παντού βλέπεις τεράστιες αμμώδεις παραλίες δεν σημαίνει ότι μπορείς να κολυμπήσεις κιόλας,εκτός αν οι 16-18 βαθμοί μέγιστης θερμοκρασίας νερού της Μάγχης δεν σε τρομάζουν!!Κι ενώ τα πρώτα κιλά αρχίζουν και μπαίνουν,οn the road again, φτάνουμε στον δεύτερο μεγαλύτερο τουριστικό προορισμό της Γαλλίας το Mont Saint Michel!. Ενας μικρός λόφος-νησί όταν η θάλασσα φτάνει μέχρι εκεί αλλά κι εδώ η μεγαλύτερη παλίρροια της Ευρώπης μπορεί να την απομακρύνει μέχρι και 15 χιλιόμετρα. Τότε βλέπεις ότι υπάρχει μια τεχνητή εξέδρα-δρόμος μέχρι εκεί κι ενα παρκιγκ το οποίο δύο εβδομάδες τον μήνα λειτουργεί κανονικά και τις άλλες δύο γίνεται υποθαλάσσιο!Αυτή η κατασκευή όμως εμποδίζει τη θάλασσα (η οποία έρχεται με μεγάλη ταχύτητα) να περάσει από κάτω και τώρα πρόκειται να την κατεδαφίσουν. Δυστυχώς δεν είδαμε την εντυπωσιακή παλίρροια, όταν φτάσαμε η θάλασσα ήταν πολύ μακριά.Η άμμος όμως δεν είναι τόσο αθώα. Κινείται επικίνδυνα κι αν δεν προσέξεις σε κάποια σημεία μπορεί να σε ρουφήξει. Παλιότερα τους κρατούμενους που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο τους άφηναν δεμένους σ΄ένα τέτοιο σημείο και σε λίγες ώρες δεν τους ξανάβλεπε ποτέ κανείς.Ακόμα και σήμερα πολλοί τουρίστες οφείλουν τη ζωή τους στη γρήγορη επέμβαση των σωστικών μέσων. Είναι εντυπωσιακό το θέαμα γιατί όλο το νησάκι είναι κτισμένο αμφιθεατρικά με μεσαιωνικά κτήρια με επιβλητικότερο το Αββαείο στη κορυφή. Τα στενά δρομάκια είναι γεμάτα εστιατόρια και μαγαζιά (λάθος που κάνουν όλοι τελικά) με αποτέλεσμα να χάνεις λίγο την πανέμορφη αρχιτεκτονική τους. Οταν όμως μετά από αρκετά δύσκολη ανάβαση φτάνεις στη κορυφή το θέαμα είναι μοναδικό. Βλέπεις πού έχει φτάσει η θάλασσα, τη σκιά του Αββαείου πάνω στην άμμο κι ένα εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα.
Οι μοναχοί έχουν φύγει εδώ και καιρό γιατί τα 3 εκατομμύρια τουριστών τον χρόνο που περνάνε απ'το νησάκι δεν τους άφηναν σε ησυχία, κι έτσι τώρα λειτουργεί σαν μουσείο.
Το Αββαείο είναι εντυπωσιακό με κλασική γοτθική αρχιτεκτονική,αγάλματα του Αρχάγγελλου Μιχαήλ και κήπους με αψίδες. Η ξενάγηση γίνεται δωρεάν από επαγγελματίες ξεναγούς,πολύ συχνά στη Γαλλία η ξενάγηση περιλαμβάνεται στη τιμή του εισητηρίου. Εκεί λοιπόν ζεί ένα πρόβατο που λέγεται pre-sale (αλατισμένο χωράφι) το οποίο τρέφεται μόνο απ'τα χόρτα που βγαίνουν όταν φεύγει η θάλασσα. Το αλάτι και το ιώδιο που υπάρχουν στο κρέας του κάνουν τη γεύση του μοναδική κι οι ντόπιοι δεν το πουλάνε ούτε 50 χιλ πιό μακριά,μόνο εκεί μπορείς να το φάς!
Στο δρόμο για τις παραλίες της απόβασης περνάμε απ'τη Bayeux για να δούμε την μεγαλύτερη ταπισερί που φτιάχτηκε ποτέ. Εχει 70 μέτρα μήκος και πάνω της είναι κεντημένη η ιστορία κατάκτησης της Αγγλίας απ'το Γουλιέλμο τον Κατακτητή το 1066. Για άλλη μιά φορά θαυμάζει κανείς την ικανότητα των Γάλλων να στήσουν ένα μουσείο, ειδικά ακουστικά σου εξηγούν την ιστορία μέτρο-μέτρο ενώ υπάρχουν άλλα με ειδική επεξήγηση για παιδιά σε πιό απλή γλώσσα!
Το GPS, που μέχρι εκείνη τη μέρα είχε αξιοθαύμαστα συνεργαστεί,μας βγάζει απ'τη πόλη με κατεύθυνση τη παραλία Ομάχα (μη τρομάξετε δεν θα ξαναγράψω για την απόβαση).Ακολουθώντας τις οδηγίες του μπαίνουμε σε κάτι μικρά δρομάκια μέσα σε χωράφια! Στον ορίζοντα κανένα άλλο ίχνος πολιτισμού. Στη δειλή μου ερώτηση μήπως χαθήκαμε ο καλός μου μού εξηγεί ότι το μηχάνημα κόβει δρόμο ως εκπαιδευμένο να βρίσκει πάντα τον συντομότερο. Μετά από 45 λεπτά περιπλάνησης στη νορμανδική πανίδα ακούσαμε το πολυπόθητο : Σε 40 μέτρα φτάσατε στον προορισμό σας!!
Ιδού ο προορισμός μας κατά τη τεχνολογία! Αφήνοντας πίσω μας τις έκπληκτες αγελάδες που μαζεύτηκαν όλες να δούν το θέαμα, φτάσαμε με τη παραδοσιακή μέθοδο "ρωτώντας πάς στη πόλη" στις παραλίες της απόβασης όπου περάσαμε όλη την ημέρα. Στο δρόμο βλέπουμε ένα πύργο που είναι πιά ξενοδοχείο κι αποφασίζουμε να κοιμηθούμε εκεί. Το δωμάτιο είναι εντυπωσιακό,με παλιά αυθεντικά έπιπλα, ένα τεράστιο τζάκι 3μέτρων,παλιά χαλιά,εννοείται χωρίς τηλεόραση και κοστίζει 55 ευρώ με σπιτικό πρωϊνό!! Το βράδυ, ένα ψαροχώρι το Port En Bessin είχε γιορτή. Μουσική παντού,μιά χορωδία ηλικιωμένων τραγουδούν τραγούδια των ναυτικών. Τα λόγια τους μου θυμίζουν τα δικά μας, ίδιοι καημοί της θάλασσας,ίδιο το ελεύθερο πνεύμα της. Στις 11 αρχίζουν τα πυροτεχνήματα κι είναι όλοι μαζεμένοι στη πλατεία. Ηταν βράδυ Μ.Σαββάτου, στην Ελλάδα ήταν ακριβώς η ώρα της Ανάστασης..
Σ'όλο τον παραλιακό δρόμο πηγαίνοντας ανατολικά, χωριά και μικρές κομψές πόλεις όπως η Dauville, θέρετρα διακοπών πανάκριβα με διάσημους επισκέπτες κάθε χρόνο.
Επόμενος σταθμός, η πόλη των ζωγράφων,η Ηonfleur. Ενα λιμάνι γλύκα, με παλιά σπίτια γύρω γύρω, και στη προκυμαία ταβερνάκια,καφετέριες κι ένα πνεύμα διακοπών παντού.Μέχρι πέρυσι οι ζωγράφοι ήταν στο δρόμο ζωγραφίζοντας πορτραίτα τουριστών, ο δήμαρχος όμως τους υποχρέωσε να μπούν στις γκαλερί και ένα κομμάτι της γοητείας χάθηκε.Οι βιτρίνες των καταστημάτων με είδη τέχνης είναι εντυπωσιακές. Ενα ζευγάρι απ'τη Θεσσαλονίκη στο πίσω τραπέζι και μπροστά σ΄ένα πιάτο με οστρακοειδή καταλήγουν ότι τα μύδια της πόλης τους δεν συγκρίνονται με τίποτα. Δεν πίστευαν στ' αυτιά τους όταν άκουσαν απ' τον γάλλο φίλο μου "χαλλαρά ρε παιδιά, κι εδώ ωραία είναι!". Τα γέλια που ακολούθησαν μας έκαναν την καλύτερη παρέα για καφέ!
Τελευταίος σταθμός Rouen! Mιά πάρα πολύ ευχάριστη πόλη,την οποία διασχίζει ο Σηκουάνας, πρωτεύουσα της Νορμανδίας, τόπος όπου οι Αγγλοι έκαψαν την Jeanne d'Arc,πατρίδα του Corneille. Εχει 100 εκκλησίες με μεγαλύτερο τον Καθεδρικό Ναό,τον οποίο έχει ζωγραφίσει πολλές φορές ο Monet και τον οποίο με δύο λέξεις μπορείς να τον πείς μια "δαντέλα από πέτρα". Το Δικαστικό μέγαρο που βομβαρδίστηκε και ξαναφτιάχτηκε απ'την αρχή αφήνοντας όμως τα σημάδια απ'τις σφαίρες στους τοίχους, ένα αριστούργημα της γοτθικής τέχνης..Το παλιό ρολόι, τα σπίτια μέ το μοναδικό στύλ,οι ζεστοί άνθρωποι κι οι φθηνές τιμές (καφές στη κεντρική πλατεία 1.40, μενού 3 πιάτων 12 ευρώ)σε κάνουν να θές να ξαναπάς.Αυτό βέβαια ισχύει για όλη την επαρχία της Γαλλίας. Η κρίση είναι εμφανής, οι τιμές είναι πολύ χαμηλότερες, όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό ισχυρίζονται ότι έχουν τεράστια πτώση κι όλοι μαζί δηλώνουν απογοητευμένοι απ'την αλλοφροσύνη του Σαρκοζί.

Γυρίσαμε με πανέμορφες εικόνες, πολύ έντονα συναισθήματα,άπειρα μαγνητάκια και 4 κιλά παραπάνω.

Σε περίπτωση που είδατε μόνο τις φωτογραφίες κατεβάζοντας γρήγορα τον κένσορα, σας πληροφορώ ότι στα σχόλια θα εξετασθείτε με ερωτήσεις!!

Παρασκευή 24 Απριλίου 2009

Aπόβαση στη Νορμανδία

Η Νορμανδία είναι μία ιστορική περιοχή της Βορειοδυτικής Γαλλίας. Πατρίδα του Γουλιέλμου του Κατακτητή,του Chateaubriand,του Flaubert και πολλών άλλων, μιά πανέμορφη και καταπράσινη περιοχή με 350 χιλιόμετρα ακτογραμμή. Ατέλειωτες παραλίες που κόβονται απότομα από τεράστιους βράχους,συχνές παλλοίριες,παγωμένα νερά. Σε πέντε απ' αυτές, στις 6 Ιουνίου του 1944 έγινε η μεγαλύτερη απόβαση όλων των εποχών.Γνωστές με τα κωδικοποιημένα τους ονόματα όπως εμφανίζονταν στους χάρτες των συμμάχων, Οmaha (φωτο),Sword,Juno,Gold,Utah. Eάν υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι ο πόλεμος μπορεί ν'αποτελεί λύση σε κάποιο πρόβλημα, αρκεί να κάνει μιά βόλτα σ' αυτό που σήμερα οι Γάλλοι αποκαλούν "νεκρόπολη".
Οι πρώτοι που προσπάθησαν να περάσουν στην κατεχόμενη Γαλλία ήταν 900 Καναδοί Rangers, απ΄το σημείο Pointe de Hoc (φωτο). Ο βράχος έχει περίπου 200 μέτρα ύψος και σου κόβει την ανάσα η σκέψη ότι απ'τους 900 που προσπάθησαν να περάσουν τα κατάφεραν μόνο οι 80. Τα bunker των Γερμανών που τους περίμεναν έχουν μείνει όπως ήταν. Μπαίνοντας μέσα,δυό μικρά άδεια παγωμένα δωμάτια με μιά αναμμένη λάμπα. Ανατριχιάζεις και που το βλέπεις. Στο έδαφος ακόμα ορατά τα σημάδια απ'τις βόμβες,επίτηδες δεν έβαλαν χώμα για να καλύψουν τα βαθουλώματα, άφησαν την γη να μιλάει. Το γεγονός ότι έχουν αφήσει ό,τι σώθηκε άθικτο, δίνει μιά αίσθηση ότι όλα αυτά συνέβησαν χθές, ένα πολύ περίεργο συναίσθημα που παρά τη απόλυτη σιωπή σου φαίνεται ότι ακούς τους ήχους της μάχης.'Εξω απ'τον χώρο πολλά μουσεία με σπουδαιότερο αυτό της Arromanche μια μικρή παραθαλάσσια πόλη όπου οι σύμμαχοι έχτισαν το πρώτο τεχνητό λιμάνι τρείς μέρες μετά την απόβαση για να περάσουν τα τανκς και τα πολεμοφόδια. Σύλληψη του Τσωρτσιλ από το 1942. Εξαιρετικές αναπαραστάσεις της μάχης, ταινίες,μακέτες του τεχνητού λιμανιού.Από το παράθυρο του μουσείου βλέπεις τα τεράστια τσιμεντένια μπλοκα (φωτο), ό,τι απέμεινε απ'αυτο το εγχείρημα που στη σύλληψή του ήταν μοναδικό γιατί για πρώτη φορά φτιάχτηκε ολόκληρος λιμενοβραχίονας και γέφυρες σε σπαστά κομμάτια που συναρμολογήθηκαν μετά. Πολλά απ'τα κομμάτια της σπαστής γέφυρας είναι ακόμα εκεί.Η καταιγίδα της 19ης Ιουνίου 44, κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος.Στο μουσείο υπάρχει αναφορά για όλες τις χώρες που συμμετείχαν στην απόβαση, μιά μικρή για την Ελλάδα επίσης, τάνκς,στολές,φωτογραφίες,παράσημα. Τα περισσότερα θύματα ήταν Αμερικανοί,Καναδοί και Άγγλοι.Απ΄το μουσείο βγαίνεις μ΄ενα συναίσθημα "ηρωϊκό και πένθιμο". Δεν μπορείς να μην θαυμάσεις το κουράγιο που χρειάστηκαν όλα αυτά τα παιδιά να κάνουν κάτι που φαινόταν ακατόρθωτο και κοιτάζοντας τη θάλασσα μπορείς να φανταστείς πόσο κόκκινη ήταν εκείνη τη μέρα.Φωτογραφίες που δείχνουν τους στρατιώτες στοιβαγμένους στα πλοία να καπνίζουν και να γελάνε και μετά ν'ανοίγει ο καταπέλτης και να τους περιμένει ο θάνατος στα πρώτα βήματα πάνω στην άμμο..
Κανένα συναίσθημα όμως δεν συγκρίνεται μ'αυτό που νοιώθεις όταν αντικρύζεις τα δύο μεγαλύτερα νεκροταφεία. Το Γερμανικό στη La Cambe και το Αμερικανικό στη Colleville.
Στο πρώτο,είναι θαμμένοι 19000 στρατιώτες. Εξαιρετικά λιτό, οι τάφοι είναι μαύροι αλλά πολλοί είχαν λουλούδια, σημάδι ότι ακόμα οι οικογένειες τους δεν τους ξέχασαν. Ρωτάω ένα Γερμανό τουρίστα αν είναι κάποιος δικός του εδώ."Οχι,μου λέει, αλλά τι σημασία έχει,παιδιά ήταν κι αυτά". Κοιτάζοντας προσεκτικά τις πλάκες με τα ονόματα βλέπεις ότι η μεγαλύτερη ηλικία ήταν 21 χρονών. Η ατμόσφαιρα είναι πραγματικά πολύ βαριά. Στο Αμερικανικό, είναι θαμμένοι 9500 στρατιώτες περίπου αλλά η έκτασή του είναι δέκα φορές πιό μεγάλη. Εκτός απ'τα μνημεία της εισόδου όπου οι διάσημοι επισκέπτες του αφήνουν λουλούδια ή γίνονται τελετές, όπου και να γυρίσει το μάτι σου σε όλη την υπόλοιπη απέραντη έκταση βλέπεις λευκούς σταυρούς. Με απόλυτη συμμετρία και ευθυγράμμιση.Σαν ολόκληρη η μεραρχία να έχει παραταχθεί σε στάση προσοχής. Ένα συγκλονιστικό θέαμα. Κι εδώ οι ηλικίες είναι από 19 έως 23,ονόματα απ'όλη την Αμερική.Eνα μικρό μουσείο μέσα στο νεκροταφείο με άριστα οπτικοακουστικά μέσα σου θυμίζει πώς η Αμερική ελευθέρωσε την Ευρώπη.Οι Γάλλοι, με μιά δόση κακίας, λένε ότι οι Αμερικανοί πέθαναν μέχρι του έσχατου Καναδού, αλλά αυτό δεν έχει καμμιά σημασία. Σ'ένα τοίχο είναι γραμμένα 1500 ονόματα στρατιωτών που ήταν εκεί αλλά δεν βρέθηκαν ποτέ. Μιά ξεναγός δείχνει ένα όνομα σ΄ενα γκρούπ Αμερικανών τουριστών που κλαίνε γοερά, κι εξηγεί ότι αυτός ήταν ό πραγματικός στρατιώτης Ράιαν,η ιστορία του οποίου έγινε αφορμή για την ταινία,αλλά που το τέλος ήταν δυστυχώς διαφορετικό γιατί ο αληθινός δεν βρέθηκε ποτέ.
Δεν μπορώ να περιγράψω ακριβώς τη συγκίνηση που ένοιωσα στην Ομάχα, στην Colleville και στην Arromanche. Ηταν το πιό δυνατό συναίσθημα όλης της επίσκεψης στην Νορμανδία η οποία έχει πανέμορφα μέρη και πόλεις όλο ζωή,υπόσχομαι επόμενες πιό χαρούμενες αναρτήσεις γι'αυτές.
Στην έξοδο του Γερμανικού νεκροταφείου υπάρχει αυτή η επιγραφή:

"Οι τάφοι των στρατιωτών είναι οι μεγαλύτεροι κήρυκες της ειρήνης"

Δευτέρα 13 Απριλίου 2009

Ελπίδα!


Τι δύσκολος χειμώνας..

Η δολοφονία του παιδιού, η κρίση, η εγκληματικότητα, οι απολύσεις, οι απελάσεις, το παιδί που πυροβολεί κι αυτοκτονεί.

Θυμός,φόβος,ένταση,απαξίωση,αποξένωση,ανασφάλεια αλλά και μοίρασμα και προσφορά.

"Κι ο καθένας το παλεύει όπως ξέρει και μπορεί"

Το τέλος αυτής της εβδομάδας για πολλούς συμβολίζει μιά ελπίδα.

Μιά ελπίδα να ζήσει ο καθένας μας και τη δική του Ανάσταση.

Μιά και θα λείψω για αρκετές μέρες εύχομαι από καρδιάς σε όλους σας,

Καλό Πάσχα και να περάσετε πολύ πολύ καλά μ'

αυτούς που αγαπάτε!!

Κυριακή 12 Απριλίου 2009

Επίσκεψη στη μαμά



- Πάλι έκοψες τα μαλλιά σου?
- Ναι,μαμά.
- Μμμμ σα γίδι σ΄έκανε.
- Εμένα μ' αρέσουν.
- Εμ βέβαια είσαι γυναίκα εσύ?
- Έτσι λέω.
- Λίγο τακούνι δεν μπορείς να βάλεις που ντύνεσαι σαν αλητάκι ολόκληρη γαϊδούρα?
- Όχι μαμά.
- Μαμούνια! Ότι λέω εγώ το ανάποδο εσύ, από μικρή!
- ....
- Θα γυρίσει νομίζεις κανένας άντρας να σε κοιτάξει?
- Γύρισε μαμά.
- Ναι,και τον βάζεις να σου μαγειρεύει, ακαμάτα! Αμμ..θα σου φύγει αλλά θα΄ναι αργά κοριτσάκι μου!
- Στο καλό!
- Ναι.. έτσι που΄σαι θα βρείς άλλον νομίζεις.
- Για όλους έχει ο Θεός.
- Ας το Θεό ήσυχο που έχεις να πας εκκλησία από τότε που σε βαφτίσαμε.
- Με πειράζει το λιβάνι.
- Το τσιγάρο δεν σε πειράζει που' χεις κάνει τη μούρη σου χάλια?
- Οχι
- Οχιά.
- Μαμά το πας φυρί φυρί να σε ξανακάνω ανάρτηση.
- Ετσι που'χεις φύγει απ΄το δρόμο του Θεού όλα να τα περιμένει κανείς από σένα!

Τετάρτη 8 Απριλίου 2009

"Μπορείς"



Επιστολή κρατούμενης:


"Μπορείς...

Μπορείς - φίλε - ναι μπορείς να τσαλακώνεις την απαλή σκλαβιά
του βολέματος...
Μην ψάχνεις - του κάκου - να'βρεις εργαστήρι για να γίνεις
ήρωας.
Έλα από δω...
Εδώ που δεν υπάρχουν εξώστες στον ήλιο. -
Εδώ, που φτάνει η μυρωδιά της ζωής απ' έξω - αχνά -
και μας σπάει τα ρουθούνια -
Εδώ, που μικρά - αναμάρτητα - παιδάκια, κίτρινα αμπελόφυλλα,
έχουν μαγκωθεί στο μαυρισμένο νυχάκι της νύχτας,
Εδώ, που η ελπίδα του αύριο, φλούδα ζαρωμένου
μανταρινιού, κολυμπά σε λασπόνερα,
Εδώ, που ψυχούλες - νήπια ξεφυλλίζουν μες τα κελιά
όνειρα,
Μπορείς, ναι μπορείς να φυτέψεις λουλούδια σε ραγισματιές
της ψυχής,
Μπορείς, ναι μπορείς να βάλεις μουσικές στα βήματά
μας
Μπορείς, ναι μπορείς να σταματήσεις την αιμοραγία της
σιωπής. -
Μπορείς, ναι μπορείς, να ρίξεις, λίγα απ' τα ελέη της
ψυχής σου, πάνω σε άδεια χέρια
Μπορείς, ναι μπορείς να ρίξεις ένα κομμάτι ήλιου
στη ματιά μας.
Ριπές, σου στέλνω τα μηνύματα, που στοχεύουν
το πεδίο βολής της ύπαρξής σου. -
Βγαίνω στη ζητιανιά της Αγάπης, χωρίς ντροπή -
Μην μ' αναγκάζεις να σηκώσω το ρούχο μου και να
σου μοστράρω τις πληγές μου. - Δεν θα το κάνω...
..............ΕΛΑ, ΜΠΟΡΕΙΣ,
να κάνεις θολές ματιές να ξαστερώσουν
για κείνες τις "νεογέννητες" σου μιλώ, που μας μαθαίνουν
ν' αγναντεύουμε την ελπίδα......................(ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ).....
........ Δεν ξέρω, αν τούτα όλα τα ονειρεύτηκα ξύπνια,
ή τα συλλογίστικα στον ύπνο μου - μετά την βραδυνή μου προσευχή -
Μα σαν έτρεξα στους διαδρόμους της Φυλακής σήμερα,
είδα παιδικά ματάκια να σφυρίζουν τραγούδια στα πέλαγα -
Είδα, από κλειδωμένες ψυχούλες, να ξεφεύγει η χαρά απ' τους
αρμούς και να πλημμυρίζει...
Είδα ανάμεσα σε σμιγμένα φρύδια, να κάθονται ζευγάρια περιστέρια
Μύρισα γύρω μου, τόση ΑΓΑΠΗ, αγάπη φορεμένη κατάσαρκα
σαν την φανέλλα της μάννας -
Είδα σπατάλη "θείας" προσφοράς -
Είδα "ΠΑΝΟ" ευγνωμοσύνης, να τα κρατούν αδύναμα χεράκια
Είδα χείλη να φιλούν στο στόμα τον ήλιο
Είδα καρδούλες να σεργιανίζουν φεγγάρια...

- Τι έγινε; ρώτησα κι αλλοιώτεψε ο καιρός σήμερα;
...Μοσχοβολάει Παράδεισος ή κάνω λάθος;
- Ήρθαν φίλοι... μ' αποκρίθηκαν...
..........................- Δεν σας γνώρησα - .
...Δεν διαφέρατε από μας. -
...................................- Να οι Ήρωές μου -
......................................Μονολόγησα....."

Γωγώ Παπαργυρίου

Στην συνάντησή μας αυτό το Σάββατο
11/4, στις 17.30 στην "Αυλή του Πέτρου", Πλαταιών και Λεωνίδου στον Κεραμεικό
έχουμε να πούμε πολλά.
Οι ανάγκες στις φυλακές είναι τεράστιες. Είναι σημαντικό να μην λείψει κανείς. Είναι σημαντικό να διαδόσουμε αυτή την δράση. Είναι σημαντικό να γίνουμε πιο πολλοί.

Η ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΗ:

Πάνες.............. Παιδικά σαμπουάν........Πούδρες
λαδάκια...........μωρομάντηλα...........παιδικά ρούχα -3ετών
παιγχνίδια.......σερβιέτες...................σαμπουάν
σαπούνια.........αφρόλουτρα..............τηλεκάρτες
υγρα καθαρισμού γενικής χρήσης...............βιβλία
βιβλια ξενόγλωσσα.....περιοδικά........φόρμες και άνετα ρούχα
σαγιονάρες..................εσώρουχα...........τσιγάρα

Υπάρχει επίσης ανάγκη για κάποιο εξοπλισμό στα κελιά και στο σχολείο που λειτουργεί για τις γυναίκες:

Ανεμιστήρες........1 εκτυπωτής........ηλεκτρικά καλοριφέρ
Εξοπλισμός κουζίνας........1 προτζέκτορας.......πανί προβολής
1 laptop....................μπασκέτες...............φιλέ βόλλεϋ
σπόροι λουλουδιών...............μικρά φυτά

Ένα μεγάλο ευχαριστώ σ'αυτούς που βοηθούν απο μακριά.

Ας γίνουμε περισσότεροι αυτη τη φορά!

Τρίτη 7 Απριλίου 2009

Τι κρίμα..



Κρίμα, τίποτ' άλλο.
Δεν ξέρω αν φταίει κάποιος, αν το κτίριο που έμεναν τόσα παιδιά ήταν αντισεισμικό, αν η βοήθεια είχε φτάσει νωρίτερα..
Ας απαντήσουν οι υπεύθυνοι, αν υπάρχουν, στη μητέρα του Βασίλη που τον καλούσε μέχρι την τελευταία στιγμή.
Καλό του ταξίδι..

Πέμπτη 2 Απριλίου 2009

Πόλη του Μεξικού Μέρος 2ο

Το San Angel είναι κάτι σαν το Μοναστηράκι αλλά με χιλιάδες χρώματα. Οι Μεξικάνοι είναι πολύ ικανοί τεχνίτες και με τα χέρια μπορούν να φτιάξουν απίστευτα κεραμεικά, κούκλες,κεντήματα,ψάθινα αντικείμενα,πολύχρωμα υφάσματα,τεράστια καπέλλα. H αγορά του Σαββάτου γεμίζει χρώματα,κόσμο και μουσικές. Μικρές ορχήστρες mariachi έρχονται πάνω από κάθε τραπέζι ή και στο δρόμο. Η μουσική είναι ένα απ'τα βασικά στοιχεία του πολιτισμού της χώρας. Εκτός απ'τα διαφορετικά είδη που υπάρχουν κυλάει στη κυριολεξία στο αίμα τους. Μιά γρήγορη επίσκεψη στο μικρό Μουσείο της Frida Kahlo που η ιστορία της ζωής της σε συγκινεί περισσότερο απ'τα έργα της αλλά σίγουρα αξίζει να τα δείς.
Σ' αυτή την αγορά έζησα τη πιό συγκινητική στιγμή που έχω ζήσει ποτέ σε ταξίδι. Σε μιά εκκλησία γινόταν ένας γάμος. Η νύφη προσπαθεί να συγκρατήσει το δανεικό νυφικό που στένεψε με παραμάνες,ο γαμπρός φοράει ένα πολύ στενό κοστούμι κι οι καλεσμένοι είναι ελάχιστοι αλλά κλαίνε όλοι.
Στη είσοδο της εκκλησίας μιά ζητιάνα,πάνω από 90 χρόνων, πάρα πολύ αδύνατη, μισότυφλη με σχισμένα βρώμικα ρούχα και μπαστούνι προσπαθεί να δεί τη νύφη. Την βοηθάω να σταθεί και μου ζητάει βοήθεια με το χέρι απλωμένο. Με ρωτάει από πού είμαι και της λέω. Σκέφτεται για λίγο, ανοίγει όσο μπορεί τα μάτια της και μού λέει: Εκεί δεν είναι η Ακρόπολη?
Και τώρα που το γράφω κλαίω, δεν έχω ξανασυγκινηθεί έτσι ποτέ..
Αυτό λοιπόν που με εντυπωσίασε στο Μεξικό είναι το πόσο καλή γνώση της ιστορίας τους έχουν.Οποιον και να ρωτήσαμε κάτι, ήξεραν όλοι να μας απαντήσουν με ιστορικές λεπτομέρειες και ημερομηνίες. Ο αρχαίος πολιτισμός των Αζτέκων είχε το κέντρο του στην πόλη του Teotihuacan, ένα τεράστιο και σημαντικότατο αρχαιολογικό χώρο 40χλμ.έξω απ'τη Πόλη του Μεξικού.Το όνομα σημαίνει ή "Τόπος γέννησης των Θεών" ή "Τόπος αυτών που έχουν τον δρόμο των Θεών". Η πόλη έφτασε στο ζενίθ της γύρω στο 150μχ και ήταν το πολιτιστικό κέντρο όλης της Κεντρικής Αμερικής με πληθυσμό 150,000 ανθρώπων απο διαφορετικές φυλές μεταξύ των οποίων και οι Μάγια.Ο κεντρικός δρόμος λέγεται "Η Λεωφόρος των Νεκρών" και στην μία άκρη υπάρχει η "Πυραμίδα του Ηλιου" και στην άλλη η "Πυραμίδα της Σελήνης".Δείτε πώς πέφτει ο ήλιος στη πρώτη και θα καταλάβετε πώς υπολόγιζαν την ώρα. Λίγο πιό κάτω τα ερείπια της αρχαίας πόλης με τον Ναό του Φτερωτού Φιδιού και το Μουσείο με υπέροχες τοιχογραφίες που απεικονίζουν τις κύριες θεότητες των Αζτέκων. Με μία φοβερή ζέστη και παρά τα δυναμωτικά κακτόζουμα η ανάβαση στις Πυραμίδες είναι πολύ κουραστική. Σε αποζημιώνει η θέα από την κορυφή τους όπου βλέπεις τη γή μ'ένα ελλειπτικό σχήμα και καταλαβαίνεις για άλλη μιά φορά τη σοφία και τη μελέτη που έκαναν οι αρχαίοι λαοί ως πρός την τοποθεσία των μνημείων τους. Τα περισσότερα εκθέματα του πολιτισμού των Αζτέκων αλλά και πολλά των Μάγια βρίσκονται στο Εθνικό Μουσείο Ανθρωπολογίας.Ενα κολοσσιαίο άγαλμα των Ολμέκ βάρους 200 τόνων βρίσκεται στην έισοδο. Υπάρχει μιά εξαιρετική οργάνωση των εκθεμάτων σ' αυτό το μουσείο με ξεναγήσεις, επεξηγήσεις και ανθρώπους διαθέσιμους συνέχεια ν' απαντήσουν σε οποιαδήποτε ερώτηση.Η πιό γνωστή ανακάλυψη των Αζτέκων ήταν το Ηλιακό Ημερολόγιο ή Πέτρα του Ηλιου, βασισμένο σ'ενα σύστημα μέτρησης με 20 νούμερα. Ηταν εξαιρετικοί μαθηματικοί και αστρονόμοι και μετέδιδαν τη γνώση τους με εικονογραφήματα πάνω σε χαρτί φτιαγμένο απο ίνες κάκτου! Ο πολιτισμός τους κατέρρευσε με την Ισπανική εισβολή τον 15ο αιώνα κι από τότε σ'όλη τη χώρα υπάρχει ένα άκρως ενδιαφέρον μίγμα μνημείων από την Προκολομβιανή περίοδο έως τους Καθολικούς ναούς. Ο πιό όμορφος απ' αυτούς είναι η Βασιλική της Παρθένου της Γουαδελούπης!Είναι η μητέρα όλων των Μεξικάνων.Είναι η Παναγία των φτωχών ιθαγενών (λέγεται και η Μαύρη Παναγία) γιατί σ'έναν απ΄αυτούς παρουσιάστηκε στον Juan Diego και του ζήτησε να κτίσει ένα ναό σ' εκείνο το σημείο.Παρά τις προσπάθειες του ο φτωχός Juan δεν έπεισε τους αρχιερείς που δεν τον πίστεψαν μέχρι που μιά μέρα παρουσιάστηκε η φιγούρα της Παναγίας πάνω στον βράχο μέσα από κατακόκκινα τριαντάφυλλα. Από τότε έγινε το πιό ιερό πρόσωπο της χώρας. Απ'τη μιά είναι συγκινητικό να βλέπεις πόσος κόσμος ξεκινάει απ'την άλλη άκρη της πόλης στα γόνατα για να έρθει να προσκυνήσει κι απ΄την άλλη υπάρχει ένα εμπόριο που ανθεί γύρω και απ'την εκκλησία αλλά και παντού με την φιγούρα της. Στην τεράστια αυλή του Ναού μπορείς να φας,να ψωνίσεις,να χορέψεις μέχρι και να φωτογραφηθείς με τη Παναγία σαν στάρ! Πάνω στον βράχο που παρουσιάστηκε, υπάρχει αναπαράσταση με αγάλματα που είναι εντυπωσιακή . Η διασκέδαση και το φαγητό, παρά το ότι είναι πολύ γνωστά στον υπόλοιπο κόσμο χάρη στη διάδοση της μεξικάνικης κουζίνας και μουσικής, εκεί έχουν μιά άλλη γεύση. Στη Zona Rosa που είναι το κέντρο διασκεδάσης της πόλης υπάρχουν πολλά εστιατόρια όπου εκτός απ'το φαγητό οι μουσικοί των mariachi σε καλούν να χορέψεις ή να τραγουδήσεις. Παντού υπάρχει και κάποιος που έρχεται μ΄ένα τεράστιο κλουβί και μέσα ένα κόκκινο πουλί αγνώστου ταυτότητας για μας.Με 10 πέσος μπορεί να βάλει το εκπαιδευμένο πουλάκι να τραβήξει ένα χαρτί όπου εκεί είναι γραμμένη όλη σου η μοίρα! Εντυπωσιακά είναι τα tequila bars όπου τοίχοι ολόκληροι είναι καλυμμένοι με μπουκάλια.ttp Το αγαπημένο τους σπορ είναι να μεθάνε τους ξένους μ' ένα συνδυασμό τεκίλας και μπύρας.Γενικά τους αρέσει να γελάνε σε βάρος των ξένων

Φεύγεις με πολύ ανάμικτα συναισθήματα απ' αυτή τη χώρα. Χαρά απ΄τη μουσική παντού, ζεστασιά απ΄τα έντονα και πολλά χρώματα, θλίψη για τις φαβέλας, θλίψη και για τον φόβο που ένοιωσες πολλές φορές, θαυμασμό για τα έργα τόσων χαμένων πολιτισμών που είδες,θυμό γιατί ξέρεις πόσοι εκμεταλλεύτηκαν αυτή τη γή,συγκίνηση όταν βλέπεις ότι κι αυτοί που τρώνε απ΄τον σκουπιδοτενεκέ στο δρόμο στρώνουν τραπεζομάντηλο, αλλά και μ'ένα συναίσθημα ότι ήρθες και φεύγεις ξένος..

Την ημέρα που φεύγαμε,μισή ώρα μετά την απογείωση ένας σεισμός 7,8 ρίχτερ χτύπησε τη Πόλη του Μεξικού.


Αφιερωμένο σε όσους έχω ταξιδέψει από εδώ ανά καιρούς..

H Πόλη του Μεξικού Μέρος 1ο

Όταν το αεροπλάνο πλησιάζει τη Πόλη του Μεξικού, από τη στιγμή που θα δείς τα πρώτα σπίτια μέχρι την ώρα της προσγείωσης περνάει σχεδόν μισή ώρα. Είναι η μεγαλύτερη σε έκταση πόλη του κόσμου και την καλύπτει σχεδόν πάντα ένα παχύ σύννεφο μόλυνσης που κάνει το αντίστοιχο της Αθήνας να φαίνεται σαν συννεφάκι σε παιδική ζωγραφιά. Η είσοδος στο Μεξικό έχει ένα σασπένς! 'Οταν φτάσεις στον έλεγχο των αποσκευών πατάς ένα κουμπί μπροστά στους τελωνειακούς. Εάν βγεί πράσινο περνάς ανενόχλητος χωρίς κανείς ν'ανοίξει τις βαλίτσες σου. Εάν βγεί κόκκινο στα κάνουν όλα φύλλο και φτερό! Απ'τις τέσσερεις φορές που πήγα στη χώρα αυτή μόνο μιά φορά μου έτυχε κόκκινο και πέρασα πέντε ολόκληρες ώρες για να αποδείξω ότι τα Κυκλαδικά ομοιώματα που έφερνα δώρα στους συνεργάτες μου δεν ήταν κλεμμένα αγαλματάκια από κάποιο ελληνικό αρχαιολογικό χώρο αλλά αγορασμένα από κατάστημα μουσείου στην Αθήνα! Στο τέλος της πέμπτης ώρας και με την έντονη πιθανότητα να ζήσω το εξπρές του μεσονυκτίου, ένα γενναίο δώρο έπεισε τον υπεύθυνο ότι απλά έχασα την απόδειξη. Δύο κοινά έχουμε με τους Μεξικάνους. Τη διαφθορά, αν δεν δώσεις δεν παίρνεις τίποτα απολύτως και το για όλα φταίνε οι Αμερικάνοι, οι πλούσιοι Ευρωπαίοι και το κράτος.
Στην έξοδο δεκαπέντε περίπου μουγγοί άνθρωποι σου δείχνουν προς μία κατεύθυνση με τα χέρια χωρίς να μιλάει κανείς! Μετά από ώρα καταλαβαίνεις ότι είναι οδηγοί ταξί και μετά από ακόμα περισσότερη μαθαίνεις ότι ο λόγος που δεν μιλάνε είναι γιατί απαγορεύεται! Προφανώς όταν επιτρεπόταν έκαναν τόση φασαρία που αναγκάστηκαν να τους απαγορεύσουν να φωνάζουν μέσα στο αεροδρόμιο κι επιτρέπεται να ξαναβρούν τη φωνή τους μόνο μόλις βγούν απ' αυτό! Η ατμόσφαιρα έξω είναι βαριά. Απ΄τη μιά η μόλυνση κι απ΄την άλλη τα 2240 μέτρα υψόμετρο κάνουν την αναπνοή δύσκολη.
Η αρχή της γνωριμίας με τη πόλη είναι η κεντρική πλατεία Εl Zocalo.Εκεί βρίσκεται ο Καθεδρικός Μητροπολιτικός Ναός και όχι μόνο. Κάθε πρωί αυτή η πλατεία είναι πραγματικά η καρδιά της πόλης με υπαίθριες παραστάσεις χορού ινδιάνων, μουσικούς,πωλητές πουλιών και στην μέση τη μεγαλύτερη σημαία που είχα δεί ποτέ!Σύμφωνα με τον μύθο κάποιος Αζτέκος είχε δεί έναν αητό να τρώει ένα φίδι πάνω στη λίμνη που κάλυπτε όλη τη περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα η πόλη του Μεξικού κι αυτή η αναπαράσταση βρίσκεται πάνω στη σημαία της χώρας.Η πλατεία που λέγεται και πλατεία Συντάγματος είναι το κέντρο όλων των διαδηλώσεων και των εορτασμών πχ της 16η Σεπτέμβρη,μέρας αναξαρτησίας της χώρας.Κι ενώ ο εντυπωσιακός Καθεδρικός Ναός του 16ου αιώνα (ο μεγαλύτερος και αρχαιότερος της Λ.Αμερικής) εντυπωσιάζει με το μίγμα μπαρόκ και νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής του,με τους τέσσερεις ίδιους τρούλους του και τους υπέροχους πίνακες στο εσωτερικό του, στο δυτικό τμήμα της πλατείας βρίσκεται ο Templo Mayor. Είναι τα ερείπια ενός αρχαίου ναού των Αζτέκων, που ανακαλύφθηκε μόλις το 1978 και σήμερα λειτουργεί ως αρχαιολογικός χώρος και μουσείο.Η επίσκεψη εκεί είναι πραγματική εμπειρία γιατί εκτός απ'τα εκθέματα ο χώρος είναι πολύ όμορφα διαμορφωμένος.
Σε μια γωνία ένα περίεργο μηχάνημα που πάλλεται τραβάει τη προσοχή,είναι ένας σεισμογράφος! Μας εξηγούν ότι αν οι ενδείξεις γίνουν ανησυχητικές είναι υποχρεωτική η άμεση εκκένωση του μουσείου! Εγκαταλείπουμε τον χώρο χαρούμενοι που αυτή η πληροφορία μας έγινε γνωστή στο τέλος και όχι στην αρχή της επίσκεψης! Πίσω στο δρόμο για βόλτα. Ένα μοναστήρι στη μέση ενός δρόμου σερβίρει στο ισόγειο φαγητό. Ευγενέστατες καλόγριες σερβίρουν ιδιαίτερα πιάτα της μεξικάνικης κουζίνας πολύ καυτερά ήδη αλλά αν για κάποιους δεν είναι αρκετά υπάρχει πάντα τσίλι σε κάθε τραπέζι όπως εδώ οι ελίτσες. Πληρώσαμε ελάχιστα χρήματα, κάτω απ'τη μισή τιμή των υπολοίπων εστιατορίων της πόλης.Περνάμε μπροστά απ΄το μνημείο του Αγγέλου της Ανεξαρτησίας (η σκέτο 'Αγγελος για τους ντόπιους)που είναι το σύμβολο της νίκης και βρίσκεται στο Paseo de la Reforma. Εκεί γιορτάζουν κάθε νίκη της Εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου ή οποιαδήποτε παρόμοια επιτυχία της χώρας.
Τα μικρά πράσινα ή κίτρινα κατσαριδάκια,ξεχασμένα από καιρό στην Ευρώπη, είναι τα ταξί που δίνουν ένα χαρούμενο χρώμα αν και οι οδηγοί τους επιμένουν να σε κοιτάνε στα μάτια όταν τους μιλάς ακόμα κι αν κάθεσαι πίσω...με αποτέλεσμα να προτιμήσεις την απόλυτη σιωπή μέχρι να φτάσεις σίγουρα.Είδαμε την Arena Mexico, όπου διεξάγεται ένα είδος ελεύθερης πάλης (lucha libre) αλλά οι παλαιστές φορούν μάσκες ή άλλες περίεργες στολές και η συμμετοχή του κόσμου είναι μεγάλη. Δεν μ΄αρέσουν συνήθως αυτού του είδους θεάματα αλλά το συγκεκριμένο είχε ενδιαφέρον λόγω της τεχνικής των μασκών που είναι φτιαγμένες με ιδιαίτερη φαντασία. Το πάρκο Chapultepec, μιά τεράστια έκταση αφιερωμένη στα παιδιά με λιμνούλες και κάθε είδους παιχνίδια κι εκδηλώσεις γι' αυτά.Το πιό ωραίο πάρκο όμως είναι το Alameda! Παλιά αγορά των Αζτέκων και τόπος εκτέλεσης πολλών ανθρώπων κατά την Ισπανική εισβολή. Μέσα βρίσκεται το Μουσείο Καλών Τεχνών,η Οπερα, το Εθνικό Μπαλλέτο και η περίφημη τοιχογραφία του Diego Rivera "Dream of a Sunday afternoon" και την περίφημη Κατρίνα, ένα σκελετό ντυμένο σαν κυρία του 19ου αιώνα.
H Πόλη του Μεξικού δεν είναι ασφαλής. 7000 άνθρωποι δολοφονήθηκαν από συμμορίες του δρόμου πέρυσι. Στη πλατεία Zocalo μετά τις 8 το βράδυ δεν μπορείς να κυκλοφορήσεις (εάν είσαι τουρίστας κυρίως) και το ταξί δεν πρέπει να το παίρνεις ποτέ απο το δρόμο.
Υπάρχουν τεράστιες κοινωνικές και ταξικές διαφορές και τα 10 εκατομμύρια που ζούν στις favelas λίγο έξω απ'τη πόλη ζούν σε συνθήκες εξαθλίωσης. Η εγκληματικότητα,τα ναρκωτικά και η φτώχεια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα.
Δεν είναι ιδιαίτερα φιλόξενος λαός οι Μεξικάνοι. Γι' αυτούς είμαστε οι πλούσιοι Ευρωπαίοι που πρέπει με κάθε τρόπο να πληρώσουμε ότι παίρνουμε, ίσως να πληρώσουμε και κάποια χρόνια εκμετάλλευσης..
Ομως έχουν κάτι που με εντυπωσίασε αλλά θα τα πούμε στο επόμενο επεισόδιο...